Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί όταν κάνει κρύο πεινάτε συνέχεια; Αν κάποιος σας έλεγε ότι στο σώμα σας υπάρχει ένα είδος λίπους που καίει θερμίδες και σας επιταχύνει τον μεταβολισμό, θα τον πιστεύατε; Μάλλον όχι, και με το δίκιο σας γιατί μέχρι πρόσφατα δεν γνωρίζαμε την ύπαρξη καφέ λίπους στους ενήλικες, αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Στο σώμα ενός βρέφους υπάρχουν δύο είδη λίπους, το λευκό και το καφέ. Ο λευκός λιπώδης ιστός, όπως και στο σώμα ενός ενήλικα, έχει ως κύρια λειτουργία την αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας που λαμβάνεται μέσω της τροφής. Ο καφές λιπώδης ιστός, αντίθετα, είναι μεταβολικά ενεργός, καίει δηλαδή ενέργεια προκειμένου να παράξει θερμότητα. Πιο συγκεκριμένα, τα καφέ λιποκύτταρα είναι γεμάτα μιτοχόνδρια τα οποία εφόσον ενεργοποιηθούν καίνε λίπος και γλυκόζη δημιουργώντας θερμότητα η οποία μέσω της κυκλοφορίας του αίματος μεταφέρεται στους ιστούς. Το καφέ λίπος χρησιμεύει στο να κρατάει τα νεογνά ζεστά και εντοπίζεται κυρίως γύρω από το λαιμό και τα μεγάλα αιμοφόρα αγγεία του θώρακα.
Μέχρι το 2007 όλη η επιστημονική κοινότητα πίστευε ότι το καφέ λίπος υπάρχει μόνο στα βρέφη και ότι εξαφανίζεται μετά το πέρας της παιδικής ηλικίας. Τότε όμως μία Σουηδική έρευνα μέσω της χρήσης pet scan analysis, αποκάλυψε ότι ένα είδος καφέ λίπους υπάρχει και στους ενήλικες το οποίο εντοπίζεται κυρίως στο πάνω μέρος του θώρακα, πάνω από την κλείδα και κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το λίπος αυτό είναι λευκό, αλλά κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να κάψει ενέργεια για την παραγωγή θερμότητας παίρνοντας χαρακτηριστικά καφέ λίπους. Έτσι λοιπόν, ο ιστός αυτός ονομάστηκε μπεζ λίπος.
Η παραγωγή θερμότητας από το καφέ ή το μπεζ λίπος μπορεί να είναι ιδιαίτερα δαπανηρή αφού μπορεί να αποτελέσει μέχρι και το 30% της ενέργειας που καίγεται συνολικά στο σώμα μας. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η παραμονή για κάποιες ώρες τη μέρα σε ένα δωμάτιο 15-17 βαθμών Κελσίου μπορεί να μειώσει αισθητά το σωματικό λίπος, να αυξήσει την ποσότητα του μπεζ λίπους και να μειώσει αισθητά την αίσθηση του κρύου.
Ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της τακτικής έκθεσης στο κρύο είναι ακόμη υπό διερεύνηση, τα στοιχεία δείχνουν ότι η παραμονή σε ιδιαίτερα ζεστό και ελεγχόμενο από πλευράς θερμοκρασίας περιβάλλον, ενδέχεται να αποτελούν έναν επιβαρυντικό παράγοντα για την παχυσαρκία. Στο μέλλον, έρευνες θα δείξουν αν υπάρχει τρόπος αύξησης του μπεζ λίπους μέσω εξειδικευμένης άσκησης, μέσω της ελεγχόμενης έκθεσης στο κρύο ή μέσω λήψης συγκεκριμένου σκευάσματος που θα περιέχει ουσίες – κλειδιά για την ενεργοποίηση του μπεζ λίπους.
Μέχρι τότε ας δούμε θετικά τις κρύες μέρες του χειμώνα και ας εκμεταλλευτούμε την ικανότητα του οργανισμού μας να καίει προκειμένου να μας ζεστάνει, είτε για να χάσουμε λίπος, είτε για να διατηρηθούμε στα κιλά μας, τρώγοντας όμως λίγες παραπάνω λιχουδιές απ’ότι συνήθως.
Πηγές:
Nedergaard, J., T. Bengtsson, and B. Cannon, Unexpected evidence for active brown adipose tissue in adult humans. Am J Physiol Endocrinol Metab, 2007. 293(2): p. E444-52.
Kirsi A, et al. Functional Brown Adipose Tissue in Healthy Adults. N Engl J Med 2009; 360:1518-1525 April 9, 2009
Wu, Jun et al. Beige Adipocytes Are a Distinct Type of Thermogenic Fat Cell in Mouse and Human. Cell 150.2 (2012): 366–376. PMC. Web. 9 Jan. 2015.
Van der Lans AAJJ, Hoeks J, Brans B, Vijgen GHEJ, Visser MGW, Vosselman MJ, et al. Cold acclimation recruits human brown fat and increases nonshivering thermogenesis. J Clin Invest 2013; doi:10.1172/JCI68993.
Βρείτε μας στο Instagram, στο Facebook και στο Tik Tok.
