Aπό το μπακάλικο στο supermarket και στο Νeuromarketing

Από το μπακάλικο στο σούπερ μάρκετ και στο Νeuromarketing: πώς αλλάξαμε χωρίς να το καταλάβουμε

Δεν είμαστε λίγοι οι ρομαντικοί που αναπολούμε το μπακάλικο της γειτονιάς.
Τη μυρωδιά του φρεσκοκομμένου τυριού, τις μικρές ξύλινες ζυγαριές, και —πάνω απ’ όλα— τη ζεστή, προσωπική σχέση με τον μπακάλη.

Το μπακάλικο είχε «λίγα απ’ όλα» αλλά ποτέ υπερβολές.
Οι επιλογές ήταν περιορισμένες, η διαδικασία των αγορών απλή και γρήγορη, και έτσι σπάνια γινόταν λόγος για άχρηστες αγορές ή υπερκατανάλωση.

Η εποχή των σούπερ μάρκετ

Σήμερα, το μπακάλικο έχει δώσει τη θέση του στο super market — και μαζί του έχει αλλάξει ολόκληρη η αντίληψή μας για την κατανάλωση.

Οι υπεραγορές δεν είναι τόσο «αθώες» όσο φαίνονται.
Πίσω από τα φώτα, τα χρώματα, τα αρώματα και τη μουσική κρύβεται μια καλοστημένη επιστήμη, σχεδιασμένη να μας οδηγήσει σε υπερκατανάλωση.

Κάθε λεπτομέρεια στον χώρο είναι υπολογισμένη για να αυξήσει τις αγορές μας — από τη διάταξη των ραφιών μέχρι τη μουσική υπόκρουση.

Πώς μας «καθοδηγεί» το σούπερ μάρκετ

• Η διάταξη των προϊόντων: Η σειρά τοποθέτησης μάς αναγκάζει να διασχίσουμε όλο το κατάστημα.
  Στα μεγάλα ή διώροφα καταστήματα, τα βασικά είδη συχνά βρίσκονται στο βάθος του δεύτερου ορόφου.

• Το ύψος των ραφιών: Τα προϊόντα που προωθούνται περισσότερο τοποθετούνται στο ύψος των ματιών, ενώ τα λιγότερο επικερδή βρίσκονται πολύ ψηλά ή πολύ χαμηλά.

• Η μουσική: Επιλέγεται για να μας χαλαρώνει και να δημιουργεί ευχάριστη διάθεση, κάνοντάς μας να ψωνίζουμε περισσότερο και πιο αργά.

• Τα αρώματα: Οι μυρωδιές από φρέσκο ψωμί ή ψημένα φαγητά ανοίγουν την όρεξη και ενισχύουν τις παρορμητικές αγορές.

• Η ψευδαίσθηση υγείας: Τα φρούτα και τα λαχανικά τοποθετούνται στην είσοδο, ώστε αφού ξεκινήσουμε με «υγιεινές» επιλογές, να αισθανόμαστε λιγότερες ενοχές για τα γλυκά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα που θα ακολουθήσουν.

Neuromarketing: το επόμενο βήμα

Τα τελευταία χρόνια, μια νέα μορφή marketing έχει κάνει την εμφάνισή της: το Neuromarketing.
Χρησιμοποιεί τεχνολογίες όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να μελετήσει πώς αντιδρά ο εγκέφαλος στα ερεθίσματα της αγοράς — χρώματα, ήχους, εικόνες, συσκευασίες.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια προσπάθεια να “διαβαστεί” ο εγκέφαλος του καταναλωτή, ώστε να δημιουργηθούν πιο αποτελεσματικοί τρόποι προώθησης προϊόντων.

Ο προβληματισμός

Αναρωτιέμαι:
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αυτών των τεχνικών στα προβλήματα υγείας που ήδη σχετίζονται με τη διατροφή και την υπερκατανάλωση — όπως η παχυσαρκία, η υπερλιπιδαιμία και ο διαβήτης τύπου 2;
Και πώς θα επηρεαστούν τα παιδιά και οι έφηβοι, που εκτίθενται καθημερινά σε τόσο «έξυπνες» μορφές διαφήμισης;

Αν το neuromarketing όντως διαβάζει το μυαλό μας, πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

Ίσως οι απαντήσεις να έρθουν με τον χρόνο.
Προς το παρόν, δύο όπλα έχουμε:

• Ενημέρωση και εγρήγορση — να γνωρίζουμε πώς λειτουργούν οι τεχνικές προώθησης.

• Πρακτική αυτοπροστασία, όπως αυτή που περιγράφεται στο άρθρο μου
  👉 10 μικρά μυστικά για να μην πετάμε τρόφιμα — ένα πρώτο βήμα για να αποφύγουμε τις παγίδες της υπερκατανάλωσης.

📌 Το άρθρο συντάχθηκε από την Κυριακή Ζακχαίου, διατροφολόγο – βιοχημικό και ιδιοκτήτρια του www.diatrofisimera.gr.