Αντικολλητικά σκεύη και υγεία: όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τα αντικολλητικά σκεύη έχουν κερδίσει επάξια τη θέση τους στις κουζίνες μας, καθώς επιτρέπουν εύκολο και γρήγορο μαγείρεμα με λιγότερα λιπαρά. Το ερώτημα όμως που προκύπτει συχνά είναι: πόσο ασφαλή είναι για την υγεία μας και πώς πρέπει να τα χρησιμοποιούμε σωστά;

Από τη δεκαετία του 1950, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα αντικολλητικά σκεύη με επίστρωση τεφλόν (Teflon), μέχρι σήμερα, έχουν αναπτυχθεί πολλές διαφορετικές αντικολλητικές επιφάνειες. Παρότι τα σκεύη αυτά είναι ιδιαίτερα πρακτικά, η λανθασμένη χρήση τους μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τόσο στη διάρκεια ζωής τους όσο και –υπό προϋποθέσεις– στην υγεία.

Τεφλόν (PTFE) και PFOA – τι ισχύει πραγματικά

Το τεφλόν είναι το εμπορικό όνομα της ουσίας πολυτετραφλουοροαιθυλένιο (PTFE). Πρόκειται για μια εξαιρετικά σταθερή και χημικά αδρανή ένωση, με πολύ «ολισθηρή» επιφάνεια, γεγονός που επιτρέπει το μαγείρεμα χωρίς πολλά λιπαρά.

Το ίδιο το PTFE θεωρείται ασφαλές σε φυσιολογικές συνθήκες χρήσης. Το θέμα που έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα αφορά την ουσία PFOA (υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ), η οποία στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν κατά τη διαδικασία παραγωγής ορισμένων αντικολλητικών επιστρώσεων.

Σε συνθήκες υπερθέρμανσης (ιδιαίτερα πάνω από ~260°C), μπορεί να παραχθούν αέρια που προκαλούν ερεθισμό και συμπτώματα τύπου «γρίπης» στον άνθρωπο, ενώ είναι γνωστό ότι είναι επικίνδυνα για τα πουλιά.

Ωστόσο, σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), η κανονική οικιακή χρήση αντικολλητικών σκευών δεν θεωρείται επικίνδυνη, ενώ τα σύγχρονα σκεύη είναι πλέον PFOA-free, καθώς η ουσία αυτή έχει σταδιακά αποσυρθεί από την παραγωγή.

Αντικολλητικά σκεύη χωρίς PFOA – είναι καλύτερα;

Η ανησυχία γύρω από το PFOA οδήγησε στην ανάπτυξη νέων αντικολλητικών επιφανειών, κυρίως κεραμικών επιστρώσεων, οι οποίες διαφημίζονται ως πιο «φυσικές» ή «οικολογικές».

Παρ’ όλα αυτά:

• δεν έχουν όλες την ίδια αντοχή στον χρόνο,

• πολλές χάνουν γρήγορα την αντικολλητική τους ιδιότητα,

• και δεν έχουν μελετηθεί τόσο εκτενώς όσο το τεφλόν.

Συνεπώς, κανένα υλικό δεν είναι απόλυτα “άφοβο” αν δεν χρησιμοποιείται σωστά.

Πώς να χρησιμοποιείτε με ασφάλεια τα αντικολλητικά σκεύη

Για να μειώσετε τους πιθανούς κινδύνους και να παρατείνετε τη ζωή των σκευών σας, ακολουθήστε τις βασικές οδηγίες:

• Μην υπερθερμαίνετε ποτέ άδειο σκεύος.

• Αποφύγετε θερμοκρασίες άνω των 260°C.

• Μαγειρεύετε πάντα με ανοιχτό απορροφητήρα ή καλό αερισμό.

• Χρησιμοποιείτε ξύλινα, σιλικονούχα ή πλαστικά εργαλεία.

• Μην κόβετε τρόφιμα μέσα στο σκεύος.

• Μην αποθηκεύετε τρόφιμα ή άλλα αντικείμενα μέσα σε αυτό.

• Καθαρίζετε μόνο με τη μαλακή πλευρά του σφουγγαριού.

• Αν η επιφάνεια χαραχτεί ή φθαρεί έντονα, αντικαταστήστε το σκεύος.

Συμπέρασμα

Τα αντικολλητικά σκεύη μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια στο καθημερινό μαγείρεμα, αρκεί να τηρούνται οι βασικοί κανόνες σωστής χρήσης. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα εργαλεία της κουζίνας, το πρόβλημα δεν είναι τόσο το υλικό όσο ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε.

Η ενημέρωση και το μέτρο είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι για μια ασφαλή και λειτουργική κουζίνα.