Μικροπλαστικά… μία λέξη που η προγιαγιά σου δεν είχε ακούσει ποτέ. Εσύ όμως τη γνωρίζεις — και δυστυχώς, το σώμα σου παλεύει μ’ αυτά καθημερινά, όσο υγιεινή διατροφή κι αν κάνεις. Γιατί; Επειδή τα λαμβάνεις θέλοντας και μη, μέσω της τροφής, του αέρα και του νερού.
Αυτά τα μικρά κομμάτια πλαστικού, μικρότερα από 5mm και συχνά αόρατα στο μάτι, βρίσκονται πλέον παντού. Αιωρούνται γύρω μας και… μέσα μας. Η συνεχής παρουσία τους έχει ως αποτέλεσμα ο μέσος άνθρωπος να καταναλώνει πλαστικό αντίστοιχο με το μέγεθος μιας πιστωτικής κάρτας κάθε εβδομάδα και να εισπνέει ή να καταπίνει έως 120.000 μικροπλαστικά ετησίως.
Όσο μικρά κι αν φαίνονται, δεν είναι αθώα για την υγεία μας. Γι’ αυτό, η μείωσή τους πρέπει να γίνει προσωπική στρατηγική.
Πώς μπαίνουν στο σώμα μας – οι πιο συχνές πηγές
Οι πύλες εισόδου των μικροπλαστικών στο σώμα μας είναι… κυριολεκτικά τα πάντα: νερό, τροφή, αέρας.
1. Παρουσία στα τρόφιμα πριν καν τη συσκευασία
-
Θαλασσινά όπως οστρακοειδή και ψάρια συσσωρεύουν μικροπλαστικά από το μολυσμένο νερό όπου ζουν.
-
Το θαλασσινό αλάτι περιέχει μικροπλαστικά λόγω της ρύπανσης των θαλασσών.
-
Το πόσιμο νερό συχνά έχει μικροπλαστικά λόγω μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα.
2. Πλαστικά μπουκάλια
-
Νερό και ροφήματα σε πλαστικά μπουκάλια αυξάνουν την πρόσληψη μικροπλαστικών, ειδικά όταν η θερμοκρασία και ο χρόνος αποθήκευσης είναι μεγάλοι.
-
Σκέψου μόνο πόσα πλαστικά μπουκάλια καταναλώνουμε στην Ελλάδα το καλοκαίρι.
3. Πλαστικές συσκευασίες τροφίμων
-
Γιαούρτια, τυριά, κρέας, ψάρια, έτοιμα φαγητά: όλα έρχονται σε επαφή με πλαστικό, άρα και με μικροπλαστικά.
4. Μαγείρεμα & αποθήκευση σε πλαστικό
-
Ειδικά όταν γίνεται σε υψηλές θερμοκρασίες και πριν κρυώσει το φαγητό.
-
Όσο πιο επεξεργασμένο είναι το προϊόν, τόσο περισσότερα μικροπλαστικά μπορεί να περιέχει.
5. Αέρας & σκόνη στο σπίτι
-
Ίνες από συνθετικά υφάσματα, χαλιά και πλαστικά αντικείμενα καταλήγουν στον αέρα που αναπνέουμε 24 ώρες το 24ωρο.
Επιπτώσεις στην υγεία μας
Δεν θα το συζητούσαμε αν δεν είχαν επιπτώσεις στην υγεία, αλλά αυτό θα ήταν μάλλον υπερβολικά αισιόδοξο σενάριο.
-
Φλεγμονή & οξειδωτικό στρες – τα μικροπλαστικά μπορούν να ερεθίσουν ιστούς και να προκαλέσουν φλεγμονές και οξειδωτικό στρες, παράγοντες που οδηγούν σε αυτοάνοσα, νευρολογικές νόσους, καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο.
-
Αναπνευστικά προβλήματα – λόγω της χρόνιας εισπνοής μικροπλαστικών.
- Γατρεντερικές διαταραχές – όπως φλεγμονή του γαστρεντερικού σωλήνα, δυσκοιλιότητα, δυσβίωση και αλλοίωση της εντερικής απορροφητικότητας.
-
Διαταραχή ορμονών – χημικές ουσίες όπως BPA δρουν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες που μπορούν να βλάψουν την ορμονική ισορροπία, την αναπαραγωγική λειτουργικότητα, την ανάπτυξη αλλά και να δημιουργήσουν κακοήθειες που σχετίζονται με ορμόνες όπως ο καρκίνος του μαστού ή του προστάτη.
-
Συσσώρευση στον οργανισμό – δεν αποβάλλονται εύκολα και μπορεί να αποθηκευτούν σε όργανα.
Τι μπορούμε να κάνουμε – μικρές αλλαγές, μεγάλη διαφορά
Όπως καταλαβαίνετε τα μικροπλαστικά δεν μπορούμε να τα αποφύγουμε στο 100% αλλά κάνοντας μικρές αλλαγές μπορούμε να τα περιορίσουμε σε σημαντικό βαθμό κάνοντας την διαφορά στην υγεία μας:
-
Επιλογή γυάλινων ή ανοξείδωτων δοχείων για αγορά συσκευασμένου νερού – ροφημάτων και τροφίμων.
-
Αγορά χύμα προϊόντων όπου είναι δυνατόν, για μείωση συσκευασιών, αυτό συμφέρει και την τσέπη μας.
- Χρησιμοποίησε φίλτρο νερού αντί για εμφιαλωμένο.
-
Μείωση χρήσης πλαστικών σακουλών & περιεκτών έτσι ώστε να περιοριστεί η περιβαλλοντική μόλυση – και ναι, ακόμα και τα καλαμάκια (βλέπω το μειδίαμά σου).
-
Επιλογή ρούχων που κατασκευάζονται από φυσικά υλικά όπως το βαμβάκι ή το μαλλί.
-
Πλύσιμο ρούχων σε χαμηλή θερμοκρασία για λιγότερη απελευθέρωση μικροϊνών.
-
Πληροφόρηση και πίεση για νομοθετικές αλλαγές στις συσκευασίες.
Σημείωση της διατροφολόγου
Φαντάζομαι στο μέλλον να μπορούμε να πάμε στο σούπερ μάρκετ για να αγοράσουμε χύμα κρέας, τυρί ή γιαούρτι, με τους δικούς μας καθαρούς, γυάλινους ή ανοξείδωτους περιέκτες… χωρίς πλαστικό που θα μολύνει το τρόφιμο και, τελικά, θα καταλήξει στον κάδο — και στο πιάτο μας δευτερογενώς. Ακούγεται ουτοπικό; Ίσως. Αλλά κάποτε και η ανακύκλωση ακουγόταν περίεργη. Το θέμα είναι: θα αλλάξουμε συνήθειες από επιλογή ή θα μας τις αλλάξει η ίδια η υγεία μας… με τον δύσκολο τρόπο;
Πηγές:
Abbas, G., Ahmed, U., & Ahmad, M. A. (2025). Impact of Microplastics on Human Health: Risks, Diseases, and Affected Body Systems. Microplastics, 4(2), 23. https://doi.org/10.3390/microplastics4020023
Bora SS, Gogoi R, Sharma MR, Anshu, Borah MP, Deka P, Bora J, Naorem RS, Das J, Teli AB. (2024) Microplastics and human health: unveiling the gut microbiome disruption and chronic disease risks. Front Cell Infect Microbiol, 14:1492759. doi: 10.3389/fcimb.2024.1492759. PMID: 39669275; PMCID: PMC11635378.
Sohini Goswami, Satadal Adhikary, Suchandra Bhattacharya, Ruchika Agarwal, Abhratanu Ganguly, Sayantani Nanda, Prem Rajak. (2024). The alarming link between environmental microplastics and health hazards with special emphasis on cancer. Life Sciences, Volume 355, 122937
https://doi.org/10.1016/j.lfs.2024.122937.
📌 Το άρθρο συντάχθηκε από την Κυριακή Ζακχαίου, διατροφολόγο – βιοχημικό και ιδιοκτήτρια του www.diatrofisimera.gr.
🌐 Social Media:
Instagram | TikTok | Facebook | YouTube
🙏 Σας ευχαριστώ που με εμπιστεύεστε για τη διατροφή σας!
