Junk Food και οξειδωτικό στρες

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η επίδραση του junk food στα κιλά και την εμφάνιση είναι η πιο σοβαρή μιας και ο καθρέφτης και η ζυγαριά ενημερώνουν άμεσα για τα αποτελέσματα των διατροφικών μας επιλογών. Όμως, η πιο μεγάλη και πιο σοβαρή επίδραση του Junk food αφορά την υγεία μας, τα κύτταρά μας, το dna μας, την ταχύτητα γήρανσης  και οφείλεται στο οξειδωτικό στρες.

Τα τελευταία χρόνια η δυτικού τύπου δίαιτα, που περιλαμβάνει φυσικά και το junk food, εξαπλώνεται απειλητικά παγκοσμίως διαβρώνοντας παραδοσιακούς τύπους διατροφής με αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία, όπως είναι η Μεσογειακή. Η δίαιτα αυτή συνδέεται άρρηκτα με το οξειδωτικό στρες καθώς αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από υπερ-επεξεργασμένα, ενεργειακά πυκνά, αλλά και ταυτόχρονα φτωχά σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα. 

Το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ της παραγωγής αντιδραστικών ριζών οξυγόνου (ROS) και του αντιοξειδωτικού αμυντικού συστήματος του σώματος. Σημαντικά μακρομόρια του οργανισμού,  όπως είναι τα λιπίδια, οι πρωτεΐνες αλλά και το DNA δέχονται επίθεση από ελεύθερες ρίζες, τραυματίζονται και διαταράσσεται η ισορροπία τους με αποτέλεσμα να εμφανίζονται χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες

Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που μπορούν να εξουδετερώσουν τις δραστικές ρίζες οξυγόνου (Reactive Oxygen Species, ROS) και να αποτρέψουν την οξειδωτική βλάβη. Αυτά τα μόρια εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, προσφέροντάς τους ένα ηλεκτρόνιο, μειώνοντας το καταστροφικό τους δυναμικό, ενώ παράλληλα καθυστερούν ή αποτρέπουν τον κυτταρικό τραυματισμό. Μερικά από αυτά τα αντιοξειδωτικά, όπως η γλουταθειόνη, η ουβικινόλη και το ουρικό οξύ, παράγονται από τον φυσιολογικό μεταβολισμό του σώματος ενώ υπάρχουν και σημαντικά αντιοξειδωτικά μικροθρεπτικών συστατικών είναι η βιταμίνη Ε (τοκοφερόλη), η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) και η βήτα-καροτίνη που πρέπει να καταναλωθούν μέσω της διατροφής.

Η δυτική διατροφή είναι πλούσια σε ουσίες που προάγουν την παραγωγή ROS όπως τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα και τα τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs). Επίσης, αποτελεί πολύ φτωχή πηγή αντιοξειδωτικών μιας και οι κύριες πηγές διαιτητικών αντιοξειδωτικών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και οι ξηροί καρποί. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που ακολουθούν τη δυτικού τύπου διατροφή έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης C, βιταμίνης Ε και βήτα-καροτίνης από εκείνα που καταναλώνουν μια υγιεινή διατροφή όπως είναι για παράδειγμα η Μεσογειακή Διατροφή.  

Η υψηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, τα οποία είναι πλούσιες πηγές αντιοξειδωτικών, έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου και των νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Αντίθετα, η δυτικού τύπου διατροφή που είναι χαμηλή σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών. 

Εκτός από την κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε αντιοξειδωτικά, άλλοι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν την αντιοξειδωτική κατάσταση. Η σωματική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την αντιοξειδωτική ικανότητα στο σώμα, μειώνει το οξειδωτικό στρες και βελτιώνει τη συνολική υγεία. Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα που ασχολούνταν με τακτική σωματική δραστηριότητα είχαν υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών ενζύμων, όπως η υπεροξειδική δισμουτάση και η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, σε σύγκριση με τα άτομα που έκαναν καθιστική ζωή. Επιπλέον, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ έχουν συσχετιστεί με μειωμένα επίπεδα αντιοξειδωτικών στο σώμα και αυξημένο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.

Συμπερασματικά, η διατροφή δυτικού τύπου σχετίζεται με χαμηλότερη αντιοξειδωτική κατάσταση σε σύγκριση με τα υγιεινά διατροφικά πρότυπα, και αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς και όσπρια μπορεί να παρέχει βασικά θρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων των αντιοξειδωτικών, που είναι κρίσιμα για τη βέλτιστη υγεία. Συνεπώς, συνιστάται η υιοθέτηση ενός υγιεινού διατροφικόού πρότυπου που δίνει έμφαση στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης και περιορίζει την πρόσληψη επεξεργασμένων τροφών, με σκοπό την προώθηση της καλής υγείας και τη μείωση του κινδύνου χρόνιων ασθενειών.

Πηγή:

Clemente-Suárez, V. J., Beltrán-Velasco, A. I., Redondo-Flórez, L., Martín-Rodríguez, A., & Tornero-Aguilera, J. F. (2023). Global Impacts of Western Diet and Its Effects on Metabolism and Health: A Narrative Review. Nutrients15(12), 2749. https://doi.org/10.3390/nu15122749

 

Το άρθρο έγραψε η Ζακχαίου Κυριακή Διατροφολόγος – Βιοχημικός. 

Βρείτε μας στο Instagram, στο Facebook και στο Tik Tok.

 

Leave A Response